Czym różni się mediacja od negocjacji?
Mediacja i negocjacje, jako niewładcze metody rozwiązywania konfliktów, wymagają zaakceptowania przez wszystkie strony wypracowanego rozwiązania.
Różnica polega na tym, iż w przypadku mediacji w odnalezieniu drogi do porozumienia stronom pomaga osoba trzecia – mediator, który jest podmiotem niezaangażowanym w spór, bezstronnym
i neutralnym. Rolą mediatora jest ułatwienie stronom znalezienia rozwiązania, które w sposób najpełniejszy zrealizuje potrzeby stron. Udział osoby trzeciej (bezstronnej, neutralnej
i zobowiązanej do zachowania poufności) pozwala stronom na przejście z poziomu stanowisk (na których się „okopują”) poprzez poziom poznania interesów, aż do uzmysłowienia potrzeb, których niezaspokojenie leży u podłoża konfliktu. Udział bezstronnego, neutralnego mediatora, jego pośrednictwo, pozwala stronom w sposób śmielszy czynić ustępstwa, gdyż redukuje obawy związane z traktowaniem ustępstw jako oznak słabości.
Wadą mediacji w porównaniu z negocjacjami mogą czasami być wyższe koszty. Najczęściej zaangażowanie mediatora wiąże się z poniesieniem jego wynagrodzenia i wydatków. Z drugiej strony, przedłużające się, bezproduktywne negocjacje też mogą generować koszty (materialne i niematerialne), które mogą przekroczyć koszty mediacji.
Prowadzenie negocjacji często jest długotrwałym, wieloetapowym procesem. Wynika to m.in.
z obawy stron przed czynieniem ustępstw oraz z usztywniania stanowisk. Strony prowadzące negocjacje często nie potrafią przejść z komunikacji na poziomie stanowisk do komunikacji odnoszącej się do interesów i potrzeb. Pomoc mediatora ułatwia dotarcie do potrzeb stron i może skończyć się po jednej sesji.
W przypadku negocjacji konieczny jest dialog stron. Są one niemożliwe w sytuacji zaostrzenia konfliktu, w którym strony nie potrafią już rozmawiać nie wspominając o aktywnym słuchaniu np. w ostrych konfliktach rodzinnych. Mediacje w takich wypadkach mogą polegać na sesjach z każdą ze stron z osobna. Czasem pozwala to podmiotom będącym w konflikcie ujawnić nie tylko własne potrzeby, ale i własne emocje, co pozwala na dialog i znalezienie rozwiązania satysfakcjonującego wszystkie strony konfliktu.
Mediacja w odróżnieniu od negocjacji może doprowadzić do ugody mającej po zatwierdzeniu przez sąd moc ugody sądowej (art.18315 k.p.c.).